Corona als anti-fraudemiddel?

Zij die in de gelukkige omstandigheid verkeren dat zij nog dagelijks werk hebben, doen dat grotendeels vanuit huis. Behoudens de Zoom- of Teams-meetings, waarbij collega’s zich hoogstens afvragen waarom hun manager er na een jaar ‘vrijheid’ zo relaxt bijzit in z’n ongestreken overhemd en zonder das, is het zuinig gesteld met andere vormen van sociale controle. Het traditionele vierogen-principe is overboord gegooid. Er zijn simpelweg geen collega’s in de buurt om daarin te voorzien. Directiedames die voordien met gemak de Avant-garde centerfold-pagina’s konden sieren, strak gekapt en hooggehakt op hun rood gezoolde Louboutins, zijn na een jaar onherkenbaar in hun krijtstreep zaken-onesies. Had je een foto van ‘voor en na’ getoond, dus zonder die gedaanteverwisseling na ruim 365 dagen virusdreiging, dan had geen hond geloofd dat het niet langer rondlopen op die knellende hoge hakken en de stress van de frequente te snelle styletang sessie, zo’n uitwerking zou kunnen hebben.

Oké, er zijn soms wat gedateerde berichten in de media over gesignaleerde misstanden. Doorgaans is dat oud nieuws uit yesterdays papers dat al lang en breed bekend was bij de ‘incrowd’, maar nu bij wijze van gebrek aan ander nieuws dan Corona-malaise de couranten mag opleuken.

Zo vernam ik half februari via het FD en enkele vakbladen een berichtje over een tijdelijk geschorste, kennelijk niet zo integere forensisch accountant. Nou gebeurt dat regelmatig, want niet iedere accountant weet wat waarheidsvinding precies inhoudt en hoe kwetsbaar integriteit gerelateerd onderzoek kan zijn voor alle procesbetrokkenen, de onderzoeker(s) incluis. Deze accountant zou een ‘schijnonderzoek’ hebben uitgevoerd. Dat type onderzoek is mij vreemd, dus ik las nieuwsgierig verder. De gebruikte termen in de opdrachtbrief waren door de tuchtrechter als ‘vaag’ geclassificeerd en een normatief kader ontbrak, wat klaarblijkelijk een ‘schijnonderzoek’ kenmerkt. Uit de berichten was verder af te leiden dat de gestrafte accountant belangrijke feiten in het door hem gestelde gelijknamige rapport bewust zou hebben verzwegen om zijn cliënt te plezieren. Het formeel informeren van een klokkenluider over het onderzoek en doel daarvan zou achterwege zijn gelaten. En als klap op de vuurpijl zou wederhoor niet zijn toegepast! Welke amateur was hier bezig geweest? Een cijfercowboy die ff geen zin meer had in de controle van jaarrekeningen? Die eigenlijk altijd al liever detective had willen worden, net als Hercule Poirot? “Use your little grey cells, mon ami!”

Ik schrok toen ik zag wie de tucht betreft. Dat maakte mij gelijk ook bijzonder bedrukt, want ik heb deze man hoog zitten. Vroeger was hij zelfs een voorbeeld van hoe ik graag ooit in dit vak zou willen kunnen functioneren. Een man die mij deels het vak ook leerde. Met vele mooie noten op zijn zang, al onderzoeker sinds half jaren ’80 en met brede ervaringen in het werkveld (‘Van Hoek van Holland tot Vladivostok’). Klantgerichtheid is natuurlijk van belang in dit vak. Maar dat stopt mijns inziens bij het laten hangen van de oren naar de klant, daar waar het persoonsgericht onderzoek betreft.